گروه بیداری اسلامی: شکی نیست که ترک ها مشتاقند در منطقه خاورمیانه نقش های مهمی ایفا کنند تا آنجا که برخی رسانه های خارجی در تحلیل خود از پیروزی سه باره حزب عدالت و توسعه، اردوغان را در اندیشه احیای "امپراطوری عثمانی" دانستند. نیوزویک پس از انتخابات اخیر این کشور، ترک ها را در آرزوی احیای امپراطوری عثمانی دانست. سخنرانی اردوغان در جشن پیروزی حزبش نیز نشانه هایی از این آرزوهای دور و دراز دارد.

ازسویی شخص اردوغان کوشیده است در مواردی همچون اعتراض صریح به شیمون پرز در اجلاس داووس یا پرونده ارسال کشتی مرمره به سوی نوار غزه، با تبعیت از رویکرد ایران در حمایت از مقاومت، محبوبیتی برای خود دست و پا کند.

از سوی دیگر نیز دولت اردوغان در سیاست خارجی کوشیده تا تنش های خود را با کشورهای همسایه به حداقل برساند. ترک ها نشان داده اند که در گرو روابط خوبی که با کشورهای منطقه برقرار کرده اند و همچنین دیپلماسی زیرکانه خود، متمایلند تا از دل هر پرونده منطقه ای و بین المللی یک "نقش میانجیگرانه" برای خود تعریف نمایند. به همین جهت تلاش کرده اند جایگاه خود را، جایگاه یک کشور مستقل تعریف نمایند. اما نقطه اوج این رویکرد به بیانیه تهران باز می گردد.

اردوغان اردیبهشت ماه سال گذشته به همراه لولا داسیلوا به امید آنکه بتواند پرونده هسته ای ایران را حل و فصل کند، عازم تهران شد. پیشتر آنها موافقت ضمنی اوباما را کسب کرده بودند و البته همین بدقولی آمریکا پس از انتشار بیانیه تهران بود که موجب خشم ترکیه و برزیل شد.

بیانیه تهران علاوه بر "ترکیه و برزیل" دو طرف دیگر هم داشت؛ "آمریکا و همپیمانانش" و ایران آمریکایی ها گمان می کردند تلاش های ترکیه و برزیل به عنوان دوستان ایران و کشورهای مستقل، به نتیجه نخواهد رسید و از این مسیر اجماع بیشتری حول تحریم ایران شکل خواهد گرفت. بخصوص آنکه آمریکایی ها در آن روزها رضایت روس ها را هم کسب کرده بودند. القای ناامیدی در مسیر موفقیت توافق در تهران نشان می داد غرب بدنبال عدم توافق در تهران است و تنها هدف او حمایت برزیل و ترکیه از تحریم ها خواهد بود. درهمین راستا وقتی رئیس جمهور برزیل پیش از سفر به تهران به روسیه سفر کرده بود، مدودف ناامید از موفقیت لولا درتهران، شانس موفقیت او را تنها 30 درصد پیش بینی کرده بود.

از سوی دیگر ایران با علم به اینکه غرب مشتاق بن بست در مذاکرات تهران است، به ناگاه آمریکا و هم پیمانانش را غافلگیر کرد. به خصوص آنکه بسیاری از موارد مد نظر ایران در بیانیه پایانی گنجانده شده بود.

بیانیه تهران و پرونده هسته ای ایران، به یاری دیپلماسی فعال ایران از ترکیه یک دولت "مستقل" نشان داد به خصوص پس از رای منفی آنها به قطعنامه تحریم بر علیه ایران، و همین زمینه ای برای نزدیکی بیشتر ترکیه به محور مقاومت شد.ایران اصرار داشت تا با تعریف رویکرد "مستقل" برای ترکیه و برزیل، نقش موثری در تحولات هسته ای و جهانی ایفا کنند. اما تجربه بیانیه تهران پاسخ آمریکا را بوضوح نشان داد؛ آمریکا هیچ تمایلی به ایفای نقش "مستقل" ترکیه در منطقه خاورمیانه نداشت.

از این جهت آنچه این روزها در رابطه با چرخش های ترکیه در قبال تحولات سوریه و لیبی رخ می دهد، از همین منظر قابل توجه است. ترک ها مشتاقند تا در خاورمیانه یک بازیگر فعال باشند اما متاثر از پرونده هسته ای ایران دریافته اند که باید بیشتر با غرب هماهنگ باشند تا مجال بروز یابند وگرنه ناکام از پای میز مذاکره برخواهند خواست.

به همین جهت اردوغان در حالی که به شدت با هر گونه مداخله نظامی در لیبی مخالفت می کرد به ناگاه در چرخشی آشکار ناوهای خود را همراه ناتو کرد. در ماجرای سوریه نیز اردوغان به گونه ای مشابه عمل کرد تا آنجا که آنتالیای ترکیه میزبان مجمع معارضان دولت سوریه شد. با این حال ادامه این روند و همسویی دولت اردوغان با آمریکا، اسرائیل و غرب بی تردید جایگاه ترکیه را در میان محور مقاومت متزلزل خواهد کرد و از وزن آن در مذاکرات سیاسی خواهد کاست.
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: